COVID-19 İnfeksiyonu geçiren hastalar sıklıkla bilişsel işlev bozukluğundan şikayet ederler. COVID-19 infeksiyonu sonrası bilişsel bozulmanın yaygınlığı ve hastalık şiddeti ile ilişkisi iyi karakterize edilmemiştir. Konuyla ilgili daha önce yapılan çalışmalar, küçük örneklem büyüklükleri ve bilişsel işleyişin optimal olmayan ölçümü nedeniyle sınırlı kalmıştır. Bu çalışmada; ayaktan, acil serviste veya hastanede yatarak tedavi alarak iyileşen COVID-19 hastalarında bilişsel işlev bozukluğu oranları araştırılmış.
Nisan 2020-Mayıs 2021 Tarihleri arasında COVID-19 tanısıyla takip edilen 18 yaş üstü hasta verileri, Sina Dağı Sağlık Sistemi kaydı aracılığıyla kesitsel olarak analiz edilmiş. Bilişsel işlevsellik, geçerliliği kanıtlanmış nöropsikolojik ölçümler kullanılarak değerlendirilmiş; sayı sayma ileri (dikkat) ve geriye doğru (işleyen bellek), İz Sürme Testi (işlem hızı ve yürütme işlevi), fonemik ve kategori akıcılığı (dil) ve Hopkins Sözel Öğrenme Testi (hafıza kodlama, hatırlama ve tanıma).
Çalışmada analiz edilen 740 katılımcının ortalama yaşı 49 (38-59 yıl), %63’ü (n=464) kadın olup COVID-19 tanısından itibaren geçen ortalama süre 7.6 ay olarak belirtilmiş. En belirgin bozukluklar; işlem hızında (%18, n=133), yönetsel işlevlerde (%16, n=118), fonetik akıcılıkta (%15, n=111), kategori akıcılığında (%20, n=148), hafıza kodlaması (%24, n=178) ve bellek geri çağırmada (%23, n=170) tespit edilmiş. Düzeltilmiş analizlerde, hastanede yatan hastalarda dikkat bozukluğu, yürütücü işlevlerde ve kategori akıcılığında bozulma, bellek kodlaması ve bellek geri çağırmada bozulma oranlarının ayakta tedavi alan hastalara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiş. Gruplar arasında diğer alanlardaki bozulmalarda anlamlı bir farklılık gözlenmemiş.
Sonuç olarak, COVID-19’un yürütücü işlevlerle ilişkisi, hastaların uzun süreli tedavisine ilişkin önemli soruları gündeme getirmekte olup altta yatan risk faktörlerini, mekanizmaları ve rehabilitasyon seçeneklerini belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Becker JH, Lin JJ, Doernberg M, et al. Assessment of cognitive function in patients after COVID-19 infection. JAMA Netw Open. 2021; 4 (10): e2130645.
Makale İçin Tıklayınız