Antiretroviral tedavinin yaygınlaşmasıyla HIV ile yaşayan bireylerin yaşam süresinin uzadığı ve yaşlı HIV popülasyonunun hızla arttığı kaydedilmiş. Yaşlanma ile kronik HIV infeksiyonunun etkileşiminin, “immünosenesens” adı verilen bağışıklık yaşlanmasını hızlandırdığı ve bu durumun infeksiyonlara, kanserlere ve metabolik hastalıklara yatkınlığı artırdığı bildirilmiş. HIV’in; sürekli immün aktivasyon, mitokondriyal hasar, viral proteinlerin etkileri, CMV koinfeksiyonu ve sigara gibi faktörlerle hem doğuştan gelen hem de kazanılmış bağışıklıkta erken yaşlanmaya yol açtığı aktarılmış. Kapsamlı bir derleme olarak tasarlanan bu çalışmada , yazarların HIV ile ilişkili immünosenesensi, doğuştan gelen bağışıklık (NK hücreleri, monositler, makrofajlar, dendritik hücreler), kazanılmış bağışıklık (timus fonksiyonu, T ve B hücre yaşlanması), mitokondriyal disfonksiyon, yaşam tarzı ve ART etkileri, farmakolojik ve biyolojik müdahale stratejileri başlıkları altında sistematik olarak değerlendirdiği belirtilmiş. Derleme, HIV’in bağışıklık yaşlanmasını belirgin şekilde hızlandırdığı, ART viremiyi baskılasa da immünosenesensi geri çeviremediğini göstermiş. NK hücrelerinde terminal farklılaşma, monositlerde inflamatuvar CD16⁺ alt tip artışı, makrofajlarda M1/M2 dengesinin bozulması ve dendritik hücrelerde kronik aktivasyonun yaşlanmanın temel bulguları olduğu kaydedilmiş. Adaptif bağışıklıkta timus atrofisi, naïf T hücre kaybı, TEMRA genişlemesi, CD27/28 kaybı, telomer kısalması ve yaşlanmış B hücre alt gruplarının artışının HIV’de daha erken görüldüğü ifade edilmiş. CMV koinfeksiyonu ve sigaranın bu süreci ağırlaştırdığı; metformin, NAD⁺ artırıcılar, rapamisin, anti-ageing ürünler ve yaşam tarzı müdahalelerinin fayda sunsa da HIV popülasyonunda güçlü klinik kanıtların henüz sınırlı olduğu vurgulanmış. Çalışmanın temel vurgusunun, HIV’e özgü immünosenesens için standard bir biyobelirteç bulunmaması ve kişiye özgü, hedefe yönelik stratejilere ihtiyaç olduğu belirtilmiş.
Jin J, Xu Q, Zhang X, et al. HIV infection and immunosenescence: challenges and intervention strategies. BMC Med. 2 Aralık 2025.
Makale İçin Tıklayınız
