Daha önce yapılmış çalışmalarda glukokortikoid kullanımının pnömonide olumlu etkileri gösterilmiş ancak birçok çalışmada mortalite açısından anlamlı fark izlenmemiştir. Bu açıdan daha ayrıntılı değerlendirebilmek için Toplumdan Edinilmiş Pnömoni: Kortikosteroidlerin Değerlendirilmesi (CAPE COD) çalışması yürütülmüş. Sekiz yüz hasta üzerinde yapılan bu faz III, çok merkezli, çift kör, randomize, kontrollü çalışmada 18 yaş ve üzeri ciddi toplum kökenli pnömonisi olan hastalar çalışmaya dahil edilmiş. Başlıca dışlama kriterleri entübe etmeme emrinin olması, influenzanın neden olduğu pnömoni (glukokortikoidlerin güvenliğiyle ilgili endişeler nedeniyle) ve septik şok tablosu olarak belirlenmiş. Hidrokortizon grubundaki hastalara ilk 24 saat içinde ilk dört gün boyunca günde 200 mg’lık bir dozda sürekli olarak uygulanan intravenöz hidrokortizon verilmiş. Dördüncü günde tıbbi ekip, hastanın durumunun düzelip düzelmediğine bağlı olarak hidrokortizonun toplam sekiz gün mü yoksa 14 gün mü uygulanacağına karar vermek için önceden tanımlanmış kriterleri kullanmış. Birincil sonuç, 28. günde herhangi bir nedenle ölüm olarak belirlenmiş.
Yirmi sekizinci günde hidrokortizon grubunda hastaların %6.2’sinde ve plasebo grubunda %11.9’unda ölüm meydana gelmiş (p=0.006). İkincil sonuçlarda 90. günde mortaliteye, başlangıçta mekanik ventilasyon almayan hastalarda endotrakeal entübasyon uygulanma oranına, başlangıçta invazif ventilasyon almayan hastalarda kümülatif invazif mekanik ventilasyon insidansına, başlangıçta vazopresör almayan hastalarda kümülatif vazopresör başlama insidansına bakılmış ve hidrokortizon alan hastalarda hepsinin daha düşük oranda olduğu görülmüş. İstenmeyen olaylara bakıldığında ise hidrokortizon grubunda ciddi yan etki, yoğun bakım ünitesine yatış sonrası infeksiyon riski gelişimi, gastrointestinal kanama oluşumu daha düşük izlenmiş. Yan etki açısından hidrokortizon grubunda sadece yatışın ilk haftasında insülin tedavisi alan hastalara insülinin daha yüksek dozlarda uygulanmasının daha fazla olduğu görülmüş.
Bu çalışmada şiddetli toplum kökenli pnömoni ile yoğun bakım ünitesine kabul edilen hastalarda erken hidrokortizon tedavisinin 28 günlük mortaliteyi azalttığı bulunmuş. Önceki çalışmalarda mortalite açısından fark olmamasına rağmen bu çalışmada hidrokortizon kullanımının mortaliteyi azaltmasının, kullanılan kortikosteroid türüne, çalışmada septik şok tablosu sergileyen hastaların dışlanmasına, hidrokortizon tedavisinin erken başlanmasına ve kadın popülasyonunun daha fazla olmasına bağlı olabileceği düşünülmüş.
Dequin PF, Meziani F, Quenot JP, et al. Hydrocortisone in Severe Community-Acquired Pneumonia. N Engl J Med. 21 Mart 2023.
