Kenya ve Uganda’da yapılan randomize kontrollü çalışmalarda, dinamik seçim HIV önleme (DCP) müdahalesi denenmiş. Bu müdahale, bireylere çeşitli biyomedikal önleme ürünleri arasından seçim yapma ve zaman içinde ürünleri değiştirme imkânı sunuyormuş. Çalışmalarda bu yöntemin, önleme kapsamını önemli ölçüde artırdığı ve uzun etkili kabotegravirin bir seçenek olarak dahil edilmesiyle yeni HIV infeksiyonlarının ortadan kaldırıldığı gözlemlenmiş. Araştırmacılar bu başarılı deneme sonuçlarına dayanarak, müdahalenin potansiyel maliyet-etkinliğini Doğu, Orta, Güney ve Batı Afrika’daki geniş bir bölge için değerlendirmeyi amaçlamışlar. Bu çalışmada, mevcut HIV sentez modelini kullanarak, Doğu, Orta, Güney ve Batı Afrika’daki durumları yansıtan bin farklı senaryo oluşturulmuş. Bu senaryolarda, üç farklı müdahalenin olası sonuçlarını [Engelliliğe Göre Ayarlanmış Yaşam Yılı (DALY) ve maliyetler] 50 yıl boyunca simüle etmişler:
1. DCP’siz durum: Mevcut durumun devam etmesi.
2. Kabotegravirsiz DCP: Oral PrEP (pre-exposure proflaksi), PEP (post-exposure proflaksi) ve kondom içeren müdahale.
3. Kabotegravir içeren DCP: Önceki müdahaleye uzun etkili kabotegravir PrEP’inin eklenmesi.
Bu senaryoları incelerken, maliyet-etkinlik için DALY başına 500 dolarlık bir eşik değeri ve yıllık %3 iskonto oranı kullanmışlar. Ayrıca, kabotegravir içeren DCP’nin yıllık maliyetinin kişi başı 190 dolar olduğunu varsaymışlar. Önlenen net DALY’leri ise, önlenen DALY’lere maliyet farkının maliyet-etkinlik eşiğine bölünmesiyle elde edilen değeri ekleyerek hesaplamışlar. Farklı müdahalelerin hem sağlık sonuçları hem de maliyetler açısından nasıl bir etkiye sahip olduğunu bu şekilde değerlendirmişler. PrEP kullanım oranı, DCP müdahalesi olmadan %14 iken, kabotegravir içermeyen DCP ile %54’e, kabotegravir içeren DCP ile ise %71’e yükselmiş. Bu artışlar HIV insidansında düşüşlere yol açmış. Kabotegravirsiz DCP’nin insidans oranı 0.89 (HIV insidansında %11’lik düşüş), kabotegravir içeren DCP’nin ise 0.64 (HIV insidansında %36’lık düşüş) olarak belirlenmiş. Kabotegravir içeren DCP, engellenen her DALY başına 234 dolarlık artan maliyet-etkinlik oranıyla, DALY başına 500 dolarlık eşik değerinin altında kaldığından maliyet-etkin bir müdahale olarak değerlendirilmiş. Ayrıca, kabotegravir eklenmesinin, kabotegravirsiz DCP’ye kıyasla da maliyet-etkin olduğu bulunmuş. Bu bulgular, uzun etkili kabotegravir dahil olmak üzere yapılandırılmış PrEP ve PEP seçeneklerinin sunulmasının, 10 yıl içinde HIV insidansını üçte bir oranında azaltabileceğini ve öngörülen jenerik üretim maliyetleri gerçekleşirse, Afrika’nın birçok bölgesinde maliyet-etkin bir strateji olabileceğini göstermiş.
Phillips AN, Hickey MD, Shade SB, et al. Dynamic choice HIV prevention with long-acting injectable cabotegravir pre-exposure prophylaxis in east, central, southern, and west Africa: a cost-effectiveness modelling analysis. Lancet HIV. 2025: S2352-3018(25)00169-9.
Makale İçin Tıklayınız
