Kombine antiretroviral tedavinin (cART) ortaya çıkmasıyla, insan immün yetmezlik virusu (HIV) (PLWH) ile yaşayan insanların yaşam beklentilerinde belirgin bir artış mevcut olmakla birlikte şu anda önde gelen ölüm nedeni olan kardiyovasküler hastalık (CVD) için daha yüksek risk altındadırlar. HIV, erkekleri kadınlara göre daha fazla etkilese de HIV ile ilişkili KVH belirtileri, erkeklerden daha fazla risk yaşayan kadınlarda cinsiyete göre farklılık göstermektedir. Kapsamlı araştırmalara rağmen, KVH’nin etyopatolojisi, özellikle viral enfeksiyon ve cART’ın ilgili katkısı tam olarak tanımlanmamıştır. Bununla birlikte hem viral infeksiyonun hem de cART’ın, endotelyal hücre aktivasyonu, iltihaplanma ve oksidatif stresi içeren mekanizmalar yoluyla ateroskleroz ile ilişkili CVD’nin öncüsü ve ana nedeni olan endotelyal işlev bozukluğuna katkıda bulunduğu ve nitrik oksit biyoyararlanımının azalmasına yol açtığı bildirilmiştir. Bu nedenle, özellikle kadınlarda KVH morbidite ve mortalitesini azaltmak için cART üzerinde PLWH’de endotel fonksiyonunu korumanın ana hedef olması gerektiği vurgulanmak istenmiştir.
Kovacs L, Kress TC, Belin de Chantemèle EJ. HIV, combination antiretroviral therapy, and vascular diseases in men and women. JACC Basic Transl Sci. 2022; 7 (4): 410-21.
