COVID-19 ile ilişkili pulmoner aspergillozun (CAPA), şiddetli COVID-19’da ortaya çıkan ve potansiyel olarak ölümcül bir komplikasyon olduğu bildirilmiştir. Bununla birlikte, CAPA için risk faktörleri bugüne kadar sistematik olarak ele alınmamıştır. CAPA ile ilişkili faktörleri belirlemek için yapılan bu sistematik inceleme ve meta-analizde beş tıbbi veri tabanı kapsamlı bir şekilde taranmış.
1 Aralık 2019’dan 27 Temmuz 2023’e kadar yayımlanan, yetişkinlerde (>18 yaş) en az altı CAPA vakasını tanımlayan ve CAPA için herhangi bir risk faktörünü değerlendiren tüm vaka kontrol ve kohort çalışmaları taranarak değerlendirilmiş. Tanımlanan 3561 kayıttan 27 makale meta-analize dahil edilmiş. COVID-19’lu 6848 hasta dahil edilmiş ve bunların 1324’üne (%19-3) CAPA teşhisi konulmuş. CAPA tanı oranları %2-5 (566 hastanın 14’ü) ile %47-2 (123 hastanın 58’i) arasında değişiklik göstermiş.
CAPA için sekiz risk faktörü belirlenmiş. Bu faktörler arasında önceden var olan kronik karaciğer hastalığı (odds oranı [OR] 2-70 [%95 CI 1-21-6-04], p=0-02; I2=%53), hematolojik maligniteler (OR2-47[1-27-4-83], p=0-008; I2=50%), kronik obstrüktif akciğer hastalığı (OR 2-00 [1-42-2-83], p<0-0001; I2=26%) ve serebrovasküler hastalık (OR 1-31 [1-01-1-71], p=0-05; I2=46%) vardır. İnvazif mekanik ventilasyon kullanımı (OR 2-83; %95 CI 1-88-4-24; p<0-0001; I2=69%), renal replasman tedavisi kullanımı (OR 2-26 [1-76-2-90], p<0-0001; I2=%14), COVID-19’un interlökin-6 inhibitörleri ile tedavisi (OR 2-88 [1-52-5-43], p=0-001; I2=%89) ve COVID-19’un kortikosteroidlerle tedavisi (OR 1-88 [1-28-2-77], p=0-001; I2=%66) CAPA ile ilişkili olarak belirlenmiştir.
CAPA için belirlenen risk faktörlerinin, şiddetli COVID’li hastalarda hedefe yönelik antifungal profilaksi başlanmasında yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
Gioia F, Walti LN, Orchanian-Cheff A, Husain S. Risk factors for COVID-19-associated pulmonary aspergillosis: a systematic review and meta-analysis. Lancet Respir Med. 2024: S2213-2600(23)00408-3.
